Co to jest umorzenie kredytu?
Na czym polega? Ekspert wyjaśnia!

Klienci kredytowi, którzy mają problemy finansowe, zastanawiają się nad różnymi rozwiązaniami. Po kolejnych podwyżkach stóp procentowych sytuacja kredytobiorców uległa znacznemu pogorszeniu. W niektórych przypadkach rata kredytu wzrosła nawet dwukrotnie. Jeżeli masz problem z regulowaniem rat, możesz rozważyć umorzenie kredytu. Czy jest to możliwe? Przykładowo, o umorzenie kredytu hipotecznego możesz starać się w ramach programów rządowych. Są też inne rozwiązania, które pozwolą Ci na pozbycie się długu. Z artykułu przygotowanego przez ekspertów kredytowych z www.kredytwroclaw.pl dowiesz się, kiedy umorzenie kredytu jest możliwe i jakie warunki należy spełnić, żeby starać się o umorzenie. Z naszego artykułu dowiesz się:

• Co to jest umorzenie kredytu? Na czym polega?
• Jakie warunki należy spełnić, żeby starać się o umorzenie kredytu.
• Jakie kredyty można umorzyć?
• Kto może zawnioskować o umorzenie kredytu?
• Całkowite i częściowe umorzenie kredytu.
• Procedura starania się o umorzenie kredytu. Wyjaśniamy krok po kroku.
• Jak napisać wniosek o umorzenie kredytu.
• Dodatkowe informacje o umorzenie kredytu.

Na samym początku wyjaśnimy, co to dokładnie oznacza umorzenie kredytu. Najkrócej rzecz ujmując, jest to odstąpienie banku od roszczeń wobec klienta wynikających z zobowiązania kredytowego. Oczywiście nie jest to rozwiązanie, na które bank zgodzi się w każdym przypadku. Instytucje finansowe zazwyczaj chcą odzyskać swoje pieniądze. Tylko w wyjątkowych sytuacjach bank może zgodzić się na umorzenie kredytu. Bank umorzy kredyt tylko wtedy, gdy z ważnych powodów nie jesteś w stanie regulować swojego zobowiązania. Bank może zgodzić się na częściowe lub całkowite umorzenie. Wszystko zależy od Twojej indywidualnej sytuacji i możliwości finansowych. Bank może umorzyć wyłącznie odsetki lub odsetki i kapitał.

Warto wspomnieć tutaj o jednej bardzo ważnej rzeczy. Nie zawsze umorzenie kredytu zależy od decyzji banki. W polskim prawie istnieją przepisy, które pozwalają na umorzenie lub redukcję zobowiązania, jeżeli zostaną spełnione określone warunki. Dobrym przykładem jest kredyt studencki, który może zostać umorzony, kiedy masz bardzo dobre wyniki w nauce. Przyjęto również specjalne rozwiązania dla osób, które spłacają kredyt hipoteczny i mają problemy finansowe, które sprawiają, że nie są w stanie dłużej spłacać rat.

Osoby, które znajdują się w bardzo trudnej sytuacji, mogą starać się o pożyczkę z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców. W zależności od sytuacji pożyczka może zostać częściowo umorzona, co w praktyce oznacza, że częściowe umorzenie kredytu hipotecznego.

Również rozwiązania przyjęte w Nowym Ładzie, pozwalają na częściowe zmniejszenie zobowiązania kredytowego. Z takiej opcji mogą skorzystać osoby, które przystąpią do programu Mieszkanie bez wkładu własnego.

Nie ma co ukrywać, że banki umarzają kredyty tylko w bardzo wyjątkowych sytuacjach. Twoja sytuacja życiowa musi być naprawdę trudna. Dodatkowo sytuacja w jakiej się znalazłeś, nie może wynikać z Twojej winy. Sprawdziliśmy, jakie czynniki mogą wpłynąć na pozytywne rozpatrzenie wniosku o umorzenie kredytu przez bank:

1. Całkowita i trwała utrata zdolności do podjęcia pracy. Do takiej sytuacji dochodzi na przykład na skutek wypadku.
2. Znaczące obniżenie lub utrata dochodów w związku ze śmiercią współmałżonka.
3. Poważna choroba kredytobiorcy, który uniemożliwia podjęcie pracy zarobkowej, a koszty leczenia są bardzo wysokie.
4. Niepełnosprawność, która w poważnym stopniu eliminuje z życia zawodowego i ogranicza możliwość zarobkowania.
5. Utrata mienia w wyniku katastrofy lub działania żywiołów, np. pożaru, huraganu, klęski klimatycznej, katastrofy komunikacyjnej itd.

Są to bardzo poważne przesłanki, które mogą mieć wpływ na decyzje banku, ale nie muszą. Warto zaznaczyć, że każda instytucja bankowa podchodzi do takich spraw indywidualnie. Na samym początku bank na pewno zaproponuje inne formy wsparcia, umorzenie kredytu będzie ostatecznością. Mimo trudnej sytuacji klienta bank będzie chciał odzyskać, choć część pożyczonych środków.

Dobrym przykładem pomocy kredytobiorcom w trudnej sytuacji były ustawowe wakacje kredytowe w ramach tarczy antykryzysowej. Było to rozwiązanie czasowe, przyjęte na czas pandemii Covid-19. Mogli z niego skorzystać kredytobiorcy, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji finansowej lub stracili pracę z powodu pandemii. Niestety ustawa nie przewidywała umorzenia zobowiązania kredytowego, nawet jeśli z powodu Covid -19 miałeś poważne problemy ze spłatą rat. Oczywiście w każdej chwili można złożyć wniosek o umorzenie kredytu, ale banki rzadko rozpatrują taki wniosek pozytywnie.

Śmierć kredytobiorcy to bardzo delikatny temat, jednak warto go w tym miejscu poruszyć. Dlaczego jest to ważne? Niestety dług nie znika po śmierci kredytobiorcy. Jest wciąż ważny i w pewnych okolicznościach spadkobiercy będą musieli go spłacić. Kiedy dojdzie do takiej sytuacji? Jeżeli przyjmujesz spadek z dobrodziejstwem inwentarza, to wtedy będziesz musiał spłacić długi do wysokości odziedziczonego majątku. W jeszcze gorszej sytuacji znajdziesz się, gdy przyjmiesz spadek wprost. Wtedy będziesz musiał spłacić długi zmarłego, nawet jeśli będą one wyższe niż odziedziczony majątek.

Niestety wiele osób nie zna przepisów związanych z dziedziczeniem. Zawsze zalecamy, żeby dokładnie poznać sytuację finansową i majątkową testatora dopiero wtedy podjąć decyzję o odrzuceniu bądź przyjęciu spadku. Z tego względu powinieneś dobrze rozeznać się w sytuacji testatora, zanim przyjmiesz spadek. Zdarza się, że spadkobierca przyjmuje spadek, ale nie jest w stanie spłacać kredytu. Co wtedy? Warto starać się o umorzenie kredytu. Wniosek o umorzenie kredytu musisz jednak dobre uargumentować i dokładnie opisać, dlaczego nie jesteś w stanie spłacać zobowiązania. Z naszej praktyki wiemy, że banki zgadzają się tylko na częściowe umorzenie kredytu i to tylko w wyjątkowej sytuacji.

Poważna i nagła choroba to poważny argument, który przemawia za umorzeniem kredytu. Kiedy z powodu choroby nie możesz pracować przez dłuższy czas i leczenie pochłania dużą część kosztów, to wtedy złożenie wniosku o umorzenie kredytu jest bardzo zasadne. Przykład poważnej choroby to nowotwór lub udar z paraliżem. Niektóre choroby całkowicie uniemożliwiają podjęcie zajęcia zarobkowego. W takiej sytuacji warto jak najszybciej złożyć wniosek o umorzenie części lub całości kredytu. Oczywiście wszystko będzie zależało od Twojej argumentacji i dobrej woli kredytodawcy.

Chcemy też naświetlić również sytuację, kiedy okazuje się, że kredytobiorca cierpi na chorobę psychiczną i nie jest w stanie spłacać swoich zobowiązań. Umorzenie kredytu w takiej sytuacji jest jak najbardziej możliwe, a co więcej prawnie uzasadnione. W przypadku, gdy umowę kredytu podpisała osoba ubezwłasnowolniona z powodu choroby psychicznej, to taka umowa jest nieważna. Wynika to z tego, że osoba ubezwłasnowolniona nie ma zdolności do czynności prawnych.

Można starać się o umorzenie każdego rodzaju kredytu. Zgoda banku na umorzenie będzie podejmowana indywidualnie. Z praktyki jednak wiemy, że niektóre kredyty łatwiej umorzyć, a w przypadku niektórych jest to bardzo trudne. Sprawdźmy, na umorzenie jakiego kredytu masz największe szanse?

Umorzenie kredytu hipotecznego jest bardzo trudne. Nie jest to jednak niemożliwe. Zacznijmy od tego, że kredyt hipoteczny jest zabezpieczony hipoteką. Nawet jeśli nie możesz dłużej spłacać kredytu hipotecznego, to bank odzyska pożyczone Ci środki, sprzedając nieruchomość, która stanowi zabezpieczenie kredytu. Jednak niekoniecznie takie rozwiązanie może Ci odpowiadać. Są też inne opcje, dzięki którym możesz umorzyć część zobowiązania i jednocześnie zachować nieruchomość:

• Restrukturyzacja kredytu – jeżeli znalazłeś się w tarapatach finansowych i masz problem ze spłatą kredytu hipotecznego, to możesz wystąpić do banku o restrukturyzację zadłużenia. Warto wiedzieć, że zgodnie z Prawem bankowym, bank ma umożliwić Ci restrukturyzację zadłużenia. W ramach restrukturyzacji możesz starać się o czasowe zawieszenie rat, wydłużenie okresu kredytowania, a także o częściowe umorzenie długu.
• Pożyczka w ramach Funduszu Wsparcia Kredytobiorców – w związku z trudną sytuacją możesz ubiegać się o wsparcie w spłacie kredytu hipotecznego. Wsparcie ma formę nieoprocentowanej pożyczki, która jest wypłacana w miesięcznych ratach do 36 miesięcy. Spłatę pożyczki rozpoczynasz po dwóch latach od otrzymania ostatniej transzy. Masz aż 12 lat na spłatę pożyczki. Jeżeli spłacisz w terminie 100 pierwszych rat, to wtedy pozostałe raty zostaną umorzone. W praktyce oznacza umorzenie części kredytu hipotecznego.
• Umorzenie kredytu mieszkaniowego w ramach programu Nowy Ład – od tego roku polskie rodziny mają możliwość przystąpienia do programu Mieszkanie bez wkładu własnego. Program polega m.in. na możliwości częściowego umorzenia kredytu hipotecznego. O umorzenie mogą ubiegać się rodziny, którym w trakcie spłaty zobowiązania urodzi się drugie i kolejne dziecko. Kwota umorzenia wynosi 20 tys. zł za drugie dziecko i 60 tys. zł za trzecie i kolejne,
• Umorzenie kredytu mieszkaniowego dla beneficjentów programu Mieszkanie dla Młodych – dotyczy tych osób, które kupiły mieszkanie w ramach MDM. Rząd dopłaci do kredytu tym osobom, którym w ciągu pięciu lat od zakupu nieruchomości urodziło się trzecie dziecko.

Jeżeli bank umorzył część Twojego kredytu hipotecznego, to wtedy powinieneś dowiedzieć się o kwestie związane z podatkiem dochodowym. Przepisy prawa traktują umorzenie części kredytu mieszkaniowego jako przychód, co oznacza, że Twoim obowiązkiem jest odprowadzenie podatku. Obowiązek odprowadzenie podatku nie będzie jednak dotyczył każdego kredytu mieszkaniowego. W niektórych przypadkach umorzenie kredytu frankowego nie będzie wymagało odprowadzenia podatku dochodowego.

Trochę częściej banki wyrażają zgodę na umorzenie kredytu gotówkowego. Kiedy możesz liczyć na umorzenie kredytu gotówkowego? Przede wszystkim wtedy, gdy Twoje zobowiązanie jest niewielkie i stałeś się niewypłacalny. Dochodzenie roszczeń jest dość kosztowne, dlatego windykacja może okazać się nieopłacalna dla niewielkich kwot. Jeżeli masz poważne problemy finansowe, to warto złożyć wniosek o umorzenie kredytu gotówkowego.

Kredyt studencki jest zobowiązaniem, które jest najłatwiej umorzyć. Niezależnie od tego warunki kredytu studenckiego są bardzo preferencyjne. Spłata kredytu studenckiego rozpoczyna się dopiero dwa lata po skończeniu studiów. Wiele osób już wtedy pracuje, dlatego zazwyczaj nie ma problemów ze spłatą kredytu. Są jednak przepisy prawa, które jasno wskazują okoliczności, przemawiające za umorzeniem części lub całości kredytu. O częściowe umorzenie kredytu studenckiego, możesz starać się, gdy:

• Jesteś w ciężkiej sytuacji życiowej,
• Ukończyłeś studia z wyróżnieniem i byłeś w grupie najlepszych studentów.

Przez ciężką sytuację życiową rozumiemy:

• obowiązek sprawowania opieki nad niepełnosprawnym lub chorym członkiem rodziny,
• doznanie szkody w wyniku klęski żywiołowej lub pożaru,
• choroba kredytobiorcy lub członka jego rodziny,
• korzystanie z pomocy społecznej i zasiłku dla bezrobotnych, gdy kredytobiorca lub jego współmałżonek stracił pracę,

Przepisy prawa nie określają, jaka dokładnie kwota podlega umorzeniu ze względu na ciężką sytuację życiową. Zależy to od indywidualnej oceny Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, który podejmuje decyzję o umorzeniu kredytu w drodze decyzji administracyjnej.

Również ukończenie studiów z wyróżnieniem umożliwia ubieganie się o częściowe umorzenie kredytu. Wysokość umorzenia będzie zależał od Twoich wyników i w której grupie studentów znalazłeś się na koniec studiów:

• 20% kredytu – wartość umorzenia dla osób, które znalazły się w grupie od 5,01 do 10% studentów,
• 35% kredytu - wartość umorzenia dla osób, które znalazły się w grupie od 1,01 do 5% najlepszych studentów,
• 50% kredytu – wartość umorzenia dla osób, które znalazły się w grupie 1% najlepszych studentów.

Umorzenie kredytu za bardzo dobre wyniki w nauce jest możliwe nawet wtedy, gdy Twoja sytuacja finansowa jest bardzo dobra.

Czy można umorzyć kredyt studencki w całości? Są trzy sytuacje, kiedy umorzenie całej kwoty jest możliwe:

• w przypadku śmierci kredytobiorcy,
• kiedy niepełnosprawność uniemożliwia podjęcie pracy zarobkowej i tym samym spłatę zobowiązania.
• braku prawnej możliwości dochodzenia roszczenia.

Zatrzymajmy się na chwilę przy braku prawnej możliwości dochodzenia roszczenia. Taka sytuacja ma miejsce, gdy bank nie jest w stanie wyegzekwować długu. Oznacza to, że dłużnik nie ma żadnego majątku, z którego można przeprowadzić egzekucję. Windykacja takiej należności jest po prostu nieopłacalna i bank umarza kredyt.

Wniosek o umorzenie kredytu studenckiego kieruje się do Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Do wniosku powinieneś załączyć dokumentację, która potwierdzi Twoją złą sytuację materialną lub zaświadczenie od rektora, że byłeś w grupie najlepszych studentów. Możesz załączyć również dokumentację medyczną lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności. Wniosek powinien być odpowiednio uargumentowany.

W zasadzie każdy kredytobiorca może wnioskowa o umorzenie kredytu. Inna sprawa, że tylko niewiele osób, może liczyć na pozytywną decyzję banku. Szanse na umorzenie kredytu mają osoby, które nie tylko znalazły się w wyjątkowo trudnej sytuacji życiowej, ale nie ma również szans na to, że sytuacja ulegnie poprawie. Przykładowo utrata pracy lub przejściowe kłopoty finansowe nie wystarczą, żeby starać się o umorzenie kredytu. Jeżeli masz majątek, którego egzekucja wystarczy na pokrycie zobowiązania, to wniosek o umorzenie kredytu zostanie odrzucony przez bank. Przykładowo, gdy jesteś np. właścicielem nieruchomości, bank nie zgodzi się na umorzenie kredytu, nawet jeśli jesteś chory lub Twoja sytuacja życiowa uległa pogorszeniu z każdego innego powodu. Jeżeli masz więcej zobowiązań lub dużo niespłaconych kredytów, to twoje szanse na umorzenie kredytu drastycznie maleją.

Całkowite umorzenie kredytu jest możliwe tylko w wyjątkowych sytuacjach. Z pewnością nie każdy może liczyć na takie rozwiązanie problemów finansowych. Bank natomiast może zgodzić się na częściowe umorzenie kredytu, jeżeli jesteś w trudnej sytuacji finansowej. Częściowe zwolnienie z długu może zmotywować kredytobiorcę do spłaty pozostałej części długu. Nie ma co ukrywać, że całkowite umorzenie kredytu jest możliwe tylko wtedy, gdy dłużnik jest bardzo złej sytuacji życiowej i materialnej, a postępowanie egzekucyjne będzie nieskuteczne. Dlatego większość kredytobiorców ma szanse co najwyżej na częściowe umorzenie kredytu.

Na rynku pojawiły się również oferty kredytów udzielanych na preferencyjnych warunkach. Korzystając z takiej oferty, masz szanse na umorzenie części zobowiązania kredytowego. Dobry przykład to kredyt studencki, czy kredyt bez wkładu własnego dla rodzin z dziećmi.

Są dwa sposoby na umorzenie kredytu. Pierwszy z nich to wysłanie do banku wniosku o całkowite lub częściowe umorzenie kredytu. Bank rozpoznaje każdy wniosek, ale na pozytywną decyzję możesz liczyć tylko w szczególnie trudnej sytuacji życiowej. Wszystko zależy od Twojej argumentacji.

• Sprawdź, jakie masz możliwości umorzenia kredytu.

Jeżeli zaciągnąłeś kredyt na preferencyjnych warunkach, to sprawdź, czy przykładowo nie masz możliwości umorzenia kredytu w całości lub w części w ramach programu rządowego. Również rodzaj kredytu może przemawiać za jego umorzeniem.

• Skompletuj wszystkie dokumenty, które mogą potwierdzić Twoją złą sytuację finansową.

Takich dokumentów może być dużo. Przede wszystkim załącz zaświadczenie z urzędu pracy o nadaniu statusu osoby bezrobotnej, zaświadczenie o wysokości dochodów, PIT, dokumentację medyczną, która potwierdzi Twoją chorobę.

• Przygotuj wniosek o umorzenie kredytu i wyślij go do banku. Taki wniosek możesz napisać samodzielnie albo skorzystać z gotowego formularza, który otrzymasz w banku.
• W ostatnim kroku złóż wniosek wraz z załącznikami w swoim banku i czekaj na odpowiedź z banku.

Jest jeszcze jeden sposób na pozbycie się długów, jaki staje się coraz bardziej popularna wśród osób, które mają kłopoty finansowe. Kredytobiorcy mogą również skorzystać z upadłości konsumenckiej. Ogłoszenie upadłości nie jest trudne, o ile udowodnisz, że Twoje problemy finansowe nie powstały z Twojej winy.

Sąd zgodzi się na upadłość konsumencką, jeżeli jesteś w trudnej sytuacji materialnej, która nie jest rezultatem rażącego niedbalstwa lub umyślnego działania. Nawet jeśli sąd ogłosi upadłość konsumencką, to jakiś czas musisz spłacać swoje zobowiązania, a syndyk przejmuje Twój majątek. Jest to jednak o wiele korzystniejsze rozwiązania niż w przypadku egzekucji majątku przez komornika. Sąd może również umorzyć Twoje zobowiązania kredytowe, jeżeli nie jesteś w stanie pracować np. ze względu na chorobę lub niepełnosprawność.

Wniosek możesz napisać sam, ale zanim to zrobisz, to sprawdź, czy bank nie udostępnia w tym celu swojego formularza. Taki formularz otrzymasz w placówce bankowej lub ściągniesz go ze strony internetowej. Niezależnie od tego, którą opcję wybierzesz, to zawsze musisz umieścić we wniosku odpowiednie informacje. Są one następujące:

• Dane osobowe – imię, nazwisko, PESEL, seria dowodu osobistego i miejsce zamieszkania.
• Informacje o kredycie, który chcesz umorzyć, czyli rodzaj kredytu, numer umowy oraz datę jej zawarcia.
• Dokładnie określ cel wniosku, napisz, czy chcesz starać się o częściowe, czy całkowite umorzenie kredytu. Jeżeli starasz się o częściowe umorzenie kredytu, napisz, o jaką konkretnie kwotę Ci chodzi.
• Uzasadnij Twój wniosek, przygotuj całą listę argumentów. Opisz swoją sytuację finansową i osobistą. Załącz dokumenty, które potwierdzą sytuację w jakiej się znalazłeś.
• Na końcu wniosku powinna znaleźć się lista załączników wraz z opisem.
• Wniosek powinien być podpisany i opatrzony aktualną datą.

Wniosek o umorzenie kredytu składasz zawsze w banku, który udzielił zobowiązania. Dotyczy to również kredytów, które mogą być umorzone w ramach programów rządowych. Wniosek możesz złożyć osobiście w placówce bankowej lub wysłać go pocztą listem poleconym. Wniosek o umorzenie kredytu rzadko można złożyć drogą elektroniczną. Możesz zadzwonić do swojego banku i dowiedzieć się, czy możesz wniosek wysłać mailem.

Kiedy bank zgodzi się na całkowite lub częściowe umorzenie kredytu, to dochodzi wtedy do spisania ugody z klientem. Jako przykład mogą służyć kredyty we frankach, których kwota ulega obniżeniu po przekształceniu w kredyty złotowe. Banki nazywają to umorzeniem kredytu. Częściowe umorzenie kredytu może wynikać również z restrukturyzacji zadłużenia. Restrukturyzacja ma na celu ułatwienie spłaty kredytobiorcy, który znalazł się w trudnej sytuacji finansowej.

Warto również poruszyć temat związany z podatkiem dochodowym, który musisz uregulować, kiedy Twoje zobowiązanie zostało umorzone. To, czy zapłacisz podatek, zależy od rodzaju kredytu. Podatek dochodowy od umorzonego kredytu stanowi problem dla kredytobiorcy, który uwolnił się od jednego zobowiązania i od razu popadł w kolejne. Tym razem będzie to zobowiązanie wobec organu skarbowego.

Zgodnie z przepisami prawa, umorzenie kredytu jest przychodem z innych źródeł i należy od niego odprowadzić podatek dochodowy na zasadach ogólnych.

Dużym problemem dla kredytobiorcy będzie w szczególności umorzenie kredytu hipotecznego, ponieważ takie rozwiązanie dotyczy zazwyczaj wysokiej kwoty. Podatek od umorzonej kwoty wyniesie 17 lub 32% w zależności od dochodów. Przykład: bank umorzył kredyt hipoteczny na kwotę 100 000. Podatek dochodowy, który musisz odprowadzić to 17 000 zł (17%) lub 32 000 zł (32%).

Podatku dochodowego nie możesz niestety uniknąć, chyba że doszło do ugody z bankiem ws. kredytu frankowego. Na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z 27 mara 2020 r. podatek dochodowy w tym przypadku nie będzie pobierany. Rozporządzenie pierwotnie obowiązywało do końca 2021 r., ale rząd zdecydował się przedłużyć je do końca 2022 r.

Podatkiem dochodowym nie będzie obowiązywał również w przypadku umorzenia kredytu studenckiego.

Banki rzadko godzą się na umorzenie kredytu. Zazwyczaj podejmują działania, które pozwolą im na odzyskanie długu. Jednak, w niektórych przypadkach windykacja i egzekucja długu mogą być nieopłacalna. Zaangażowanie własnych zasobów i pieniędzy może być kosztowne i przerosnąć dług. Dlatego w szczególnych przypadkach umorzenie będzie dla banku racjonalną decyzją.