Raty równe czy malejące w 2024 roku
- które wybrać? Ekspert wyjaśnia!

Masz w planach wystąpić z wnioskiem o kredyt hipoteczny? Bank przyznał Ci środki i niedługo podpisujesz umowę? Z naszego doświadczenia wiemy, że klienci często nie wiedzą o tym, że mogą wybrać raty równe lub raty malejące. Przyszli kredytobiorcy najczęściej zwracają uwagę na inne parametry, takie jak procentowanie, prowizja, okres spłaty, ewentualnie RRSO. Wynika to z tego, że te parametry uważamy za najważniejsze elementy wpływające na koszt kredytu. Nic bardziej mylnego. W przypadku kredytu hipotecznego i innych długoterminowych zobowiązań bardzo duże znaczenie ma rodzaj raty. W tym artykule eksperci kredytowi z kredytwroclaw.pl przedstawią zalety i wady rat równych i rat malejących oraz ich wpływ na całkowity koszt kredytu.

Nasze rozważania warto zacząć od wyjaśnienia, co to jest rata kredytu. Rata kredytu jest to koszt Twojego zobowiązania finansowego. Może to być kredyt hipoteczny, gotówkowy lub konsolidacyjny. Razem z umową otrzymasz od banku harmonogram spłaty kredytu. Harmonogram zawiera informację o wysokości raty i dniu spłaty raty w danym miesiącu.

Przyjrzymy się również konstrukcji raty kredytu. Rata kredytu składa się z:

• części kapitałowej. Część kapitałowa odzwierciedla kwotę, jaką pożyczyliśmy od banku. Z każdą ratą zmniejsza się saldo naszego zadłużenia.
• części odsetkowej, jest to wynagrodzeniem dla banku, który udzielił nam kredytu. O wysokości odsetek decyduje marża banku oraz stawka referencyjna WIBOR dla kredytów złotówkowych. Dla kredytów w euro będzie to EURIBOR, a dla kredytów we frankach szwajcarskich stawką będzie LIBOR. Warto jednak dodać, że wyjątkiem na naszym rynku są kredytu o stałej stopie procentowej. Oznacza to, że oprocentowanie nie zmienia się w okresie obowiązywania oprocentowania stałego. Dla potrzeb naszego artykułu skupimy się jednak na kredytach o oprocentowaniu zmiennym w polskich złotych. Podsumowując, wzór na ratę równą wygląda następująco:

Rata kredytu = część kapitałowa + część odsetkowa

Sprawdźmy zatem, od czego dokładnie zależy rata kredytu. Na wysokość raty wpływ mają następujące elementy:

• wysokość głównych stóp procentowych,
• oprocentowania kredytu,
• prowizja banku,
• rodzaj raty, czyli rata równa lub malejąca,
• kwoty kredytu,
• okresu kredytowania.

Raty równe, które nazywamy również ratami annuitetowymi, są obecnie najbardziej popularne wśród klientów, którzy zdecydowali się na kredyt. Jakie są powody tej popularności? Sprawdźmy:

• czasami klienci nie wiedzą, że mają wybór lub po prostu wybierają raty takie jak inni klienci.
• Raty równe są w pierwszym okresie dużo niższe niż raty malejąca. Ma to wpływ na zdolność kredytową. Nie każdy klient będzie miał taką zdolność, która pozwoli mu, na zaciągniecie kredytu z ratą malejącą. Dla banku raty równe są mniej ryzykowne. Dlatego chętniej udzielają kredytu z ratą równą.
• Rata równa oznacza większy ład w spłacie kredytu. O ile nie zmieni się oprocentowanie, to wiemy, ile będzie wynosić nasza rata. Są też bardziej zrozumiałe dla klienta.

Warto jednak pamiętać, że każda zmiana WIBOR wpłynie na wysokość naszych rat. Jeżeli WIBOR spada, to spadnie również rata, a jeżeli zaczyna rosnąć, to razem z nim wzrosną nasze raty. Biorąc pod uwagę to, że kredyt hipoteczny spłaca się przez kilkanaście lub kilkadziesiąt lat, to zmiany stawki referencyjnej bez wątpienia będą ulegać zmianie wielokrotnie.

Niestety, przez wiele lat spłaty, większą część raty stanowić będą odsetki, co oznacza, że kapitał spłacamy bardzo powoli. Widoczne jest to przede wszystkim w pierwszym okresie spłaty. Odsetki decydują o wysokości prawie całej raty. Spłata kapitału jest prawie niezauważalna. Wynika to z tego, że odsetki są co miesiąc naliczane o kwoty kredytu, który pozostał nam do spłaty. Kapitał doliczany jest w taki sposób, żeby kwota raty pozostała taka sama, przy niezmienionym oprocentowanie. Dlatego samego kapitału w racie jest niewiele. Dopiero z upływem czasu, proporcje powoli się zmieniają.

Raty malejące, które nazywamy również ratami kapitałowymi, nie są tak popularne, jak raty równe. Dlaczego wybieramy raty równe, skoro są one znacznie tańsze i radykalnie zmniejszają koszt kredytu. Najczęściej powodem jest ocena zdolności kredytowej. Wynika to z tego, że w pierwszym okresie spłaty, rata kredytu jest bardzo wysoka i bardzo obciąża budżet klienta. Zazwyczaj rata malejąca jest w pierwszym okresie wyższa od raty równej o kilkanaście lub nawet kilkadziesiąt procent. Wysokość pierwszych rat ma bardzo duże znaczenie dla naszej oceny kredytowej i na to, czy otrzymamy kredyt. Bank znacznie wyżej oceni zdolność kredytową przy ratach równych. Może się zdarzyć, że otrzymamy kredyt tylko wtedy, gdy wybierzemy raty równe.

Bardzo łatwo jest obliczyć część kapitałową raty malejącej. Wystarczy, że podzielimy kwotę kredytu przez liczbę rat. Jeżeli weźmiemy 200 000 zł na 10 lat, to część kapitałowa będzie zawsze wynosić 1666 zł. Odsetki są szacowane na podstawie kapitału, który został do spłaty. W związku z tym, że szybko spłacamy kapitał, to wartość odsetek będzie z miesiąca na miesiąc coraz niższa. Każda kolejna rata jest niższa od poprzedniej, o ile nie zmieni się oprocentowanie kredytu. Jeżeli stopy procentowe wzrosną, to wzrosną również raty malejące.

Raty równe i malejące różnią się między sobą, ale największą różnicę odczujemy, gdy spłacamy długoterminowy kredyt na wysoką kwotę. Różnice między jednym i drugim rodzajem rat, najlepiej zobrazuje poniższy przykład. Zakładamy, że spłacasz kredyt o następujących parametrach:

• kwota kredytu – 350 000,00 zł
• Okres kredytowania – 20 lat (240 rat)
• Oprocentowanie – 7,00% (marża + stawka referencyjna WIBOR)

Sprawdźmy, jak będą się kształtować pierwsza i ostatnie rata w zależności od rodzaju rat:

Decydując się na system rat malejących należy spodziewać się wyższej raty w początkowym okresie spłaty:

Z tabeli jasno wynika, że zapłacisz dużo mniej odsetek, gdy wybierzesz system rat malejących. W powyższym przykładzie różnica na odsetkach wynosi aż 55 229,38 zł. Jest to naprawdę znacząca różnica. Im krótszy okres spłaty, tym różnica będzie oczywiście mniejsza, chociaż wciąż będzie znacząca. Przykładowo, dla kredytu o okresie spłaty 10 lat i tych samych parametrach, różnica będzie wynosić 14 134,19 zł.

Kredyt z ratami malejącymi jest znacznie tańszy i pozwala na duże oszczędności. Niestety, minusem tego rozwiązania są bardzo wysokie raty na początku spłaty. Pierwsza rata malejąca jest o 29% wyższa od pierwszej raty równej. Może to być znaczące obciążenie dla naszego budżetu. Zupełnie inaczej wyglądają proporcje między kapitałem a odsetkami, w zależności od wyboru rodzaju raty.

Podsumujmy zatem, na czym polegają najważniejsze różnice między ratą równą a ratą malejącą:

• Jeżeli wybierzesz raty malejące, to musisz liczyć się z tym, że wysokość raty w początkowym okresie spłaty rata będzie dużo wyższa niż pod koniec okresu kredytowania. Będzie również dużo wyższa niż raty równe. W przypadku rat równych rata będzie taka sama przez cały okres kredytowania, o ile nie zmieni się oprocentowania.
• Jeżeli spłacasz kredyt w systemie rat malejących, to całkowity koszt kredytu będzie dużo niższy niż w przypadku rat równych.

Nie ma idealnego produkty finansowego. Niezależnie od tego, czy wybierzesz raty malejące lub równe, to musisz wiedzieć, że jedno i drugie rozwiązanie ma swoje wady i zalety. Kiedy zdecydujesz się na raty malejące, to musisz wiedzieć, że w pierwszym okresie spłaty, wysokość raty będzie bardzo wysoka i dopiero z czasem zacznie maleć. Jeżeli stopy procentowe wzrosną podczas spłaty kredytu, to będziemy musieli płacić jeszcze wyższą ratę. Naszym klientom, którzy myślą o ratach malejących, doradzamy oszczędzić trochę pieniędzy na spłatę wysokich rat na początku. Raty malejące mają jednak bardzo dużą zaletę. Koszt kredytu przy ratach malejących spada o kilkanaście lub kilkadziesiąt tysięcy złotych.

Wybór rat równych oznacza dla Ciebie stabilność i niższe raty na początku spłaty kredytu. Wadą rat równych są bardzo wysokie koszty odsetkowe, które przekładają się na wysokie koszty całkowite kredytu. Przy ratach równych możesz spokojnie zaplanować domowy budżet, ponieważ będziesz co miesiąc spłacać ratę w takiej samej lub podobnej sytuacji. Wysokość raty zmieni się, gdy wzrosną główne stopy procentowe. Większą zdolność kredytową zapewniają raty równe. Przy ratach malejących zdolność kredytowa spada i możesz otrzymać niższą kwotę kredytu lub bank odmówi Ci finansowania.

Jeżeli zależy Ci na jak najniższych kosztach kredytu, to dużo korzystniejszy będzie dla Ciebie wybór rat malejących. Dlaczego?

• Przy ratach malejących, całkowity koszt kredytu jest niższy. W naszych rozważaniach nie uwzględniamy kosztów prowizji czy ubezpieczenia.
• Jeżeli zdecydujesz się na raty malejące, to znacznie szybciej zmniejsza się kapitał pozostały do spłaty. Dzięki temu możesz dużo oszczędzić i czuć się pewniej i bardziej komfortowo. Musisz jednak liczyć się z koniecznością spłaty dużo wyższych rat kredytu w początkowym okresie trwania umowy kredytowej. Bank oceni też niżej Twoją zdolność kredytową.

Raty równe są droższe, a koszt całkowity kredytu jest dużo wyższy niż w przypadku rat malejących.

• Podstawową zaletą rat równych jest niższa kwota raty w pierwszym okresie spłaty. Twoja zdolność kredytowa będzie zatem wyższa niż przy ratach malejących. Zwiększasz swoje szanse na kredyt.
• Raty równe zapewniają większy spokój i stabilizację, ponieważ wiesz, jak będzie się kształtować Twoja rata. Możesz spokojnie zaplanować swój domowy budżet. Jest to jednak uwarunkowane stopami procentowymi, które mogą gwałtownie wzrosnąć.

Przeczytaj: Jak poprawić swoją zdolność kredytową? Ekspert wyjaśnia!

Raty malejące są na pewno kuszącą opcją, ale musisz pamiętać, że gdy dojdzie do podwyżek stóp procentowych, to Twoja rata będzie jeszcze wyższa. Może to utrudnić bieżącą obsługę zadłużenia. Zanim zdecydujesz się a raty malejące, to sprawdź, czy masz dochody i oszczędności, które pozwolą Ci spłacać tak wysokie raty. Jeżeli nie masz poduszki finansowej, to warto zastanowić się nad wyborem rat malejących. Ekspert kredytowy podpowie Ci, która opcja w Twoim wypadku będzie korzystniejsza. Być może lepiej będzie zdecydować się na ratę równą. Warto skorzystać również z kalkulatora rat kredytu on-line. Dowiesz się, jak wysoka będzie rata i jak będzie zmieniać się w czasie w zależności od rodzaju raty.

Raty równe lub malejące będą miały duże znaczenie, jeżeli planujesz wcześniejszą spłatę kredytu. Poproś swojego eksperta kredytowego lub doradcę bankowego o przygotowanie symulację spłaty zobowiązania zarówno z zastosowaniem rat równych, jak i malejących. Jedno jest pewne. Dla osób, które chcą szybciej spłacić kredyt, korzystniejsze będą raty równe. Przy ratach równych spłacasz szybciej swoje saldo zadłużenia. Spłata kapitału przy ratach równych zawsze będzie dużo wolniejsza. Przy ratach malejących możesz spłacić nawet kilkadziesiąt tysięcy kapitału więcej w ciągu np. 10 lat.

Przeczytaj: Wcześniejsza spłata kredytu hipotecznego

W każdym momencie możesz wystąpić o zmianę rat równych na malejące. Oczywiście im szybciej, tym lepiej. W późnym okresie spłaty taka zmiana może już nie mieć ekonomicznego sensu, tym bardziej że bank najpewniej naliczy nam dodatkowe opłaty za zmianę rodzaju rat. Musisz wiedzieć też, że:

• W przypadku zmiany raty na malejącą, bank ponownie sprawdzi Twoją zdolność kredytową.
• Zmiana raty wymaga sporządzenia aneksu do umowy kredytowej. Przygotowanie aneksu przez bank może wynosić nawet kilkaset złotych.

Kiedy wybierasz rodzaj raty przy spłacie kredytu hipotecznego, to bierzesz pod uwagę zazwyczaj tylko swoje zarobki i to, czy bez problemu będziesz spłacać ratę w najbliższym czasie. Jednak musisz pamiętać o tym, że kredyt hipoteczny to zobowiązanie długoterminowe. Najczęściej podpisujemy umowę na 20 lat do 25 lat. Weź pod uwagę swoje najbliższe plany życiowe. Część klientów planuje założyć rodzinę i mieć dzieci. Twoje wydatki wtedy znacznie wzrosną. Zastanów się, czy nadal będziesz w stanie spłacać raty malejące. Zadaj sobie pytanie, gdzie widzisz się zawodowo za kilka lat i czy możesz liczyć na stabilną pracę. Jesteś pewien, że będziesz dobrze zarabiać na przestrzeni najbliższych kilkunastu lat? A może masz w planach większe wydatki, związane przykładowo z kupnem samochodu lub remontem?

1. Jeżeli wybierzesz raty malejące, to w początkowym okresie spłaty kredytu będziesz ponosił największe koszty zobowiązania.
2. Jeżeli wybierzesz ratę równą, to wysokość raty jest podobna przez cały okres spłaty. Daje Ci to poczucie stabilności i komfortu.
3. Dzięki rata malejącej możesz sporo zaoszczędzić. Raty malejące zmniejszają koszt zobowiązania o kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych.
4. W większość banków możesz złożyć wniosek o zmianę rodzaju rat. Pamiętaj jednak, że będziesz musiał zapłacić za aneks do kredytu.

1. Czy warto rozważyć malejące, gdy zdecyduje się na kredyt krótkoterminowy?

Na pewno możesz wybrać, gdy decydujesz się na długi okres spłaty. Poza tym wtedy ma to ekonomiczny sens, ponieważ możesz rzeczywiście sporo zaoszczędzić. Jeżeli uda Ci się znaleźć ofertę kredytu krótkoterminowego z ratą malejącą, to oszczędność nie wyniesie więcej niż kilkadziesiąt tysięcy złotych. Jest to niewiele.

2. Co to są raty annuitetowe?

Raty annuitetowe to inaczej raty równe. Można zamiennie używać jednego bądź drugiego określenia.

3. Co powinienem wziąć pod uwagę, wybierając rodzaj raty przy kredycie hipotecznym?

Przede wszystkim weź pod uwagę regularność i wysokość swoich dochodów. Warto również zastanowić się, czy Twoja praca zapewnia Ci stabilność zatrudnienia. Weź pod uwagę swoje miesięczne oraz plany na najbliższą przyszłość. Sprawdź, czy masz oszczędności na trudne czasy. Stopy procentowe mogą bowiem gwałtownie rosnąć.

4. Kto może pomóc w wyborze rodzaju raty kredytu?

Jeżeli chcesz wybrać korzystny kredyt i rodzaj rat kredytu, to najlepiej skontaktuj się z ekspertem kredytowym. Możesz też skorzystać z kalkulatorów rat, które znajdziesz w Internecie. Wystarczy, że podasz kilka podstawowych danych, a dowiesz się, która rata będzie dla Ciebie korzystniejsza. Traktuj te wyliczenia jako podpowiedź, ponieważ są one zawsze orientacyjne.

5. Które raty są bardziej podatne na wahania stóp procentowych?

Raty malejące są bez wątpienia bardziej podatne na wahania stóp procentowych. Odsetki przy ratach malejących obliczane są na podstawie kwoty pozostałej do spłaty oraz oprocentowania kredytu.

Dowiedz się! Dlaczego warto skorzystać z porady eksperta kredytowego?