Co to jest scoring bankowy?
Ekspert kredytowy wyjaśnia!

Złożyłeś w banku wniosek kredytowy. W zasadzie jesteś pewien, że otrzymasz kredyt. Masz stabilne źródło dochodów, porządną wypłatę i nigdy nie spóźniłeś się z ratami. Nie masz również żadnych zaległych rachunków. Nieskazitelna historia w BIK i dobra pensja to wręcz gwarancja sukcesu. Okazuje się, że bank jednak odrzucił Twój wniosek i kredytu nie trzymasz. Zaczynasz zastanawiać się, co może być powodem takiej decyzji banku. Najprawdopodobniej jest to zbyt niski scoring kredytowy. Co to jest scoring kredytowy? Jakie czynniki wpływają na wysokość scoringu? Czy mogę go poprawić? 

Kiedy do banku wpływnie Twój wniosek o kredyt gotówkowy lub kredyt hipoteczny, to bank rozpocznie procedurę decyzyjną. Jednym z jej elementów jest sprawdzenie scoringu klienta. Scoring bankowy jest wyliczany na podstawie algorytmu przygotowanego przez bank. To właśnie m.in. od scoringu zależy, czy otrzymasz kredyt, czy spotkasz się z odmową banku. Dlatego warto się zapoznać z tematem scoringu kredytowego i dowiedzieć się, jak działa. Dzięki tej wiedzy zwiększysz swoje szanse na kredyt.

Scoring kredytowy jest to ocena wiarygodności klienta wyrażona w punktach. Scoring wyliczany jest po to, żeby zbadać wiarygodność klienta w kwestii spłaty kredytu oraz oszacować prawdopodobieństwa spłaty na przestrzeni kolejnych 12 miesięcy. Banki coraz częściej wykorzystują scoring bankowy do oceny klienta. Jest to kolejne narzędzie wykorzystywane w procedurze kredytowej, zaraz obok oceny zdolności kredytowej i sprawdzenia historii kredytowej w BIK.

Co to jest scoring BIK? Scoring BIK wyrażony jest w punktach, Jego celem jest określenie, jakie jest ryzyko kredytowe kredytobiorcy w stosunku do innych osób, które spłaciły już swój kredyt. Można powiedzieć, że scoring BIK jest pewnego rodzaju analizą porównawczą. Badanie wiarygodności kredytowej klienta opiera się na porównaniu informacji o nim z informacjami o innych kredytobiorcach. Jeżeli profil nowego kredytobiorcy jest podobny do profilu kredytobiorców, którzy spłacili swój kredyt, to ocena scoringowa będzie wysoka. Dzięki wysokiej ocenie scoringowej wzrastają szanse na kredyt. Ważna informacja jest taka, że scoring kredytowy nie ma nic wspólnego z badaniem zdolności kredytowej.

Zadanie i cel scoringu są zupełnie inne. Celem scoringu kredytowego jest ocena prawdopodobieństwa, że klient spłaci swoje zobowiązanie kredytowe. Wysoki wynik scoringu jest to informacja dla banku, że ryzyko braku spłaty kredytu w terminie jest w przypadku konkretnego klienta niewielkie.

Pewną ciekawostką jest to, że możemy wyróżnić kilka rodzajów scoringu. Bank wybiera rodzaj oceny scoringowej w zależności od etapu współpracy z klientem. Rozróżniamy następujące rodzaje scoringu:

• Scoring behawioralny – bank przyznaje punkty wnioskodawcy na podstawie analizy jego dotychczasowej obsługi produktów finansowych. Taki scoring można zastosować, jeśli klient w przeszłości spłacał już pożyczkę lub kredyt.
• Scoring aplikacyjny – klient otrzymuje punkty na podstawie danych osobistych i majątkowych, określanych w specjalnej karcie scoringowej. Zsumowane punkty określają ryzyko braku spłaty kredytu przez danego klienta.
• Scoring kredytowy – jest stosowany przez banki i instytucje pozabankowe przy udzielaniu kredytów, pożyczek i np. produktów na abonament.
• Scoring fraudowy – jest to procedura badania prawdopodobieństwa popełnienia nadużycia, fałszerstwa lub celowego złamania umowy przez wnioskodawcę.

Sporządzenie modelu scoringowego nie jest proste. Zajmują się tym specjaliści z rożnych dziedzin takich jak matematyka, statystyka czy psychologia. Jako ciekawostkę warto podać fakt, że najbardziej zaawansowane modele uwzględniają nawet 20 zmiennych. Do oceny scoringowej banki wykorzystują specjalne oprogramowanie, które jest w stanie przetworzyć dane milionów klientów. Program na podstawie analizy danych automatycznie oceni, czy klient jest wiarygodny i jaką ocenę może otrzymać. Biorąc pod uwagę stopień zaawansowania wyliczeń, nie każda instytucja finansowa jest w stanie samodzielnie stworzyć model scoringowy. W takiej sytuacji konieczne jest nawiązanie współpracy z wyspecjalizowaną firmą. Model scoringowy uwzględnia również wewnętrzną politykę banku. Bank ustala kryteria wpływające na ocenę scoringową klienta.

Modele scoringowe różnią się między sobą. Różnice dotyczą przede wszystkim wagi poszczególnych kryteriów oceny scoringowej. Natomiast kryteria, które są brane pod uwagę do tworzenia modelu, są zazwyczaj takie same w każdym banku.

Bank do oceny scoringowej bierze pod uwagę wiele elementów. Terminowa spłata kredytów, brak zaległości w opłacanie rachunków na pewno nie wystarczą do uzyskania wysokiej oceny scoringowej. Inne ważne elementy to:

• stabilne źródło dochodów,
• wysokość miesięcznych dochodów,
• inne zobowiązania finansowe,
• wykształcenie,
• wykonywany zawód,
• status mieszkaniowy,
• wiek,
• stan cywilny,
• liczba osób na utrzymaniu,
• ubezpieczenie na życie,
• stan rachunków w banku,
• korzystanie z kart płatniczych,
• referencje bankowe,
• posiadane zobowiązania.

Lista kryteriów służących do przygotowania oceny scoringowej jest bardzo długa. Nawet jeśli masz dobrą historię kredytową i wysokie zarobki, to może się to okazać niewystarczające. Dla banku możesz być klientem wysokiego ryzyka, ze względu na inne zmienne przyjęte w modelu scoringowym. Może to być na przykład duża liczba osób na utrzymaniu, inne zobowiązania, czy brak stabilnego źródła dochodu.

Możesz liczyć na wysoką ocenę scoringową, gdy masz od dłuższego czasu stabilne źródło dochodu, pracujesz co najmniej kilka lat w jednej firmie, Twoje zarobki są wysokie i masz własne mieszkanie. Pozytywnie na ocenę scoringową wpłynie również:

• brak zobowiązań finansowych,
• brak osób na utrzymaniu,
• wyższe wykształcenie,
• prestiżowy zawód,
• oszczędności na koncie.

Jak zapewne się zorientowałeś, banki najbardziej cenią rzetelnych i wiarygodnych klientów, którzy spłacają w terminie swoje rachunki i zobowiązania i nie wpadają w spiralę zadłużenia. Powinieneś jednak wiedzieć, że można podjąć działania, które podniosą Twoją ocenę scoringową i zwiększą szanse na kredyt. Oczywiście na efekty Twoich działań trzeba będzie poczekać, ponieważ ocena scoringowa nie zmienia się z dnia na dzień. Jeżeli zmienisz pracę i Twoje dochody wzrosną, to scoring poprawi się dopiero po jakimś czasie.

Przeczytaj: Jak poprawić swoją zdolność kredytową w 2022 roku? Ekspert wyjaśnia!

Klienci, którzy mają na swoim koncie wiele kredytów i pożyczek, nie są wiarygodni w oczach banku. Może to oznaczać, że masz problemy finansowe i próbujesz kolejnymi kredytami spłacać poprzednie zobowiązania. Do tego dochodzą opóźnienia w spłatach i mniejszy budżet na spłatę kolejnego kredytu. Na obniżenie scoringu kredytowego wpływa również:

• duże opóźnienia w spłacie zobowiązań,
• duża liczba kredytów i pożyczek na koncie klienta,
• zaciąganie kolejnych zobowiązań w krótkim czasie,
• duża liczba odrzuconych wniosków o kredyt.

Wielu klientów zadaje sobie pytanie, czy chwilówki i pożyczki zaciągnięte poza systemem bankowym, mogą mieć negatywny wpływ na scoring bankowy. Zazwyczaj tak, ale wszystko zależy od sytuacji. Bez wątpienia chwilówki mają wpływ na scoring kredytowy. Chwilówka to zobowiązania, które musisz spłacić, i w związku z tym obniża punktację w scoringu. Nie musisz się jednak martwić o swój scoring, jeśli:

• spłaciłeś już wszystkie chwilówki i inne pożyczki,
• na chwilę obecną nie masz żadnych zobowiązań,
• chwilówki i pożyczki spłaciłeś w terminie.

Spłacone w terminie chwilówki nie powinny mieć żadnego wpływu na decyzję banku. Co więcej, jeżeli wszystko spłaciłeś zgodnie z umową i nie zalegasz z żadnymi płatnościami, to bank uzna, że jesteś wiarygodnym klientem. W ten sposób budujesz swoją historię kredytową.

Jeżeli chcesz uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek, które mogą pojawić się w trakcie trwania procedury kredytowej, to polecamy weryfikację scoringu w BIK. W tym celu możesz zamówić raport z BIK z oceną scoringową. Jeżeli chcesz sprawdzić swoje szanse na kredyt, to raport z BIK będzie bardzo użytecznym narzędziem, tym bardziej że kosztuje tylko 39 zł. Możesz też zdecydować się na roczny pakiet raportów. Dzięki temu na bieżąco będziesz mógł sprawdzać zmiany w punktacji i śledzić swoją historię kredytową. Taka opcja przewiduje 12- miesięcznych raportów i kosztuje 90 zł. Ocena scoringowa w BIK wynosi od 1 do 100 punktów. Swój wynik możesz porównać z przeciętnym scoringiem w BIK. Jeżeli nigdy nie brałeś kredytów ani pożyczek, to nie masz też historii kredytowej. Wtedy w raporcie nie znajdziesz swojego scoringu kredytowego. Możesz co najwyżej poznać swój scoring bankowy, który powstaje na podstawie takich kryteriów, jak wiek, stan cywilny, wykonywany zawód, czy też miejsce zamieszkania. Ocena scoringowa banku może być nieco inna niż ta podana przez raport BIK, jednak warto wziąć go pod uwagę, jako ważną wskazówkę.

Możesz mieć wysoki scoring, a mimo to bank odrzuci Twój wniosek. Takie sytuacje się zdarzają. Zależy to bowiem od rodzaju kredytu, który chcesz zaciągnąć. Przy ubieganiu się o kredyt gotówkowy bank stosuje bardziej liberalne podejście w stosunku do oceny punktowej. Natomiast w przypadku kredytu hipotecznego bank jest bardziej rygorystyczny i wymaga m.in. wysokiego scoringu. Wysoki scoring daje bardzo duże prawdopodobieństwo, że otrzymasz kredyt, ale zawsze musisz liczyć się z odmową.

Jeżeli masz niski scoring, to niestety musisz liczyć się z odmową ze strony banku. Nisku scoring uniemożliwia zaciągnięcie kredytu w każdej instytucji finansowej. Wystarczy, że kilka razy spóźnisz się z płatnością raty kredytowej lub raty pożyczki, a Twój scoring zostanie obniżony. Kredytobiorcy z opóźnieniami w spłacie są traktowani jako niewiarygodni klienci.

Przeczytaj: Jak przygotować się do wzięcia kredytu hipotecznego

Jeżeli Twój wniosek o kredyt zostanie odrzucony ze względu na scoring, to masz możliwość zwrócić się z pisemną prośbą o uzasadnienie decyzji do banku. Bank powinien podać Ci przyczyny odrzucenia wniosku oraz napisać, dlaczego uznał Cię za niewiarygodnego klienta. W sytuacji, gdy bank nie odpowie na Twoje pismo, to możesz się odwołać i dochodzić swoich praw. Warto poznać powód odmowy banku. Będziesz miał możliwość podjąć działania w celu poprawy swojego scoringu i ponownie starać się o kredyt.

Przeczytaj: Wniosek o kredyt hipoteczny 2022 - do ilu banków złożyć?

Dobra wiadomość jest taka, że masz wpływ na większość parametrów, które służą do przygotowania oceny scoringowej. Na dobry scoring trzeba trochę poprawcować. Zajmuje to miesiące, a nawet lata. Dlatego już teraz należy podjąć pierwsze działania. Oto co możesz zrobić:

1. Unikaj chwilówek i szybkich pożyczek.
2. Zlikwiduj limity na koncie i karty kredytowe.
3. Nie składaj wniosków kredytowych do kilku banków w jednym czasie.
4. Spłacaj swoje zobowiązania w terminie.
5. Zbuduj historię kredytową. Na początek weź, choć niewielki kredyt ratalny.
6. Zadbaj o stabilne zatrudnienie.

Nie potrzeba wiele, żeby budować lub poprawić swój scoring. Jeżeli zależy Ci na kredycie, to powinieneś być wiarygodnym klientem dla banku.

Dowiedz się! Dlaczego warto skorzystać z porady eksperta kredytowego w 2022 roku?