Kancelarie frankowe Wrocław
– bezpłatna analiza umowy!

Od ładnych kilku lat temat kredytów frankowych nie znika z mediów i z debaty publicznej. Jest to temat, który podzielił nasze społeczeństwo. Część osób uważa, że banki oszukały swoich klientów i nie informowały wystarczająco o ryzyku walutowym. Pojawiają się jednak głosy, że „frankowcy” to cwani ludzie, którzy chcieli zaoszczędzić na ratach i sami są sobie winni.

Postaramy się wyjaśnić jak najdokładniej kwestie związane z kredytami frankowymi i rozwiać część wątpliwości. W ubiegłych latach kredyt frankowy był bardzo popularnym i pożądanym rozwiązaniem. Charakteryzował się atrakcyjnymi warunkami finansowymi i dużo niższym oprocentowaniem niż kredyt w złotówkach. Osoby z niższą zdolnością kredytową nie miały często szans na odpowiednio wysoki kredyt w złotówkach, ale za to nie miały problemu, by uzyskać kredyt we frankach. Na kredyt frankowy zdecydowało się ostatecznie około miliona osób.

Warte podkreślenia jest to, że nie wszyscy kredytobiorcy ponieśli straty. Wszystko zależy od tego, kiedy zdecydowali się wziąć kredyt we frankach. Bez wątpienia jednak nagły wzrost wartości franka odbił się negatywnie na wysokości rat i na całym zadłużeniu. Sprawa kredytów frankowych jest bardzo skomplikowana i dlatego chcemy przyjrzeć się wszystkim jej aspektom.

No właśnie – o co chodzi z tymi frankami? Opiszmy najpierw, jak wygląda spłata kredytu hipotecznego w złotówkach. Klient stara się o kredyt hipoteczny w złotówkach, następnie bank wyraża zgodę na udzielenie kredytu, wypłaca ustaloną kwotę, a klient spłaca kredyt mieszkaniowy wg harmonogramu. Każda rata składa się z części kapitałowej i odsetkowej. Na część odsetkową składa się stopa referencyjna WIBOR oraz marża banku. Wysokość raty może ulec zmianie tylko w jednym przypadku. Dzieje się tak, gdy Rada Polityki Pieniężnej zmieni wysokość stóp procentowych. Rata kredytu może się zwiększyć lub zmniejszyć w zależności od decyzji podjętej przez RPP.

Natomiast mechanizm kredytów frankowych jest inny. Taki kredyt był wypłacany w złotówkach, ale dochodziło do indeksacji lub denominacji do franka szwajcarskiego. Podsumowując: kredytobiorca spłacał zadłużenie wyrażone we frankach szwajcarskich, a na wysokość rat miał wpływ LIBOR CHF, czyli referencyjna wysokość oprocentowania depozytów i kredytów na rynku międzybankowym w Londynie w odniesieniu do franka szwajcarskiego. LIBOR to odpowiednik polskiego WIBOR. Ze względu na niskie stopy procentowe kredyt hipoteczny we frankach jawił się jako niezwykle korzystne rozwiązanie. Tym bardziej że w okresie największej popularności kredytów frankowych, kurs franka szwajcarskiego był niski i stabilny. Rata kredytu w złotówkach była znacząco wyższa.

Kredyt frankowy ma dużo bardziej skomplikowany mechanizm od kredytu w złotówkach. Różni się również od kredytu w walucie obcej, który otrzymujesz i spłacasz w wybranej walucie obcej. O kredyt w walucie obcej mogą się ubiegać osoby, które w danej walucie zarabiają. W przypadku kredytów frankowych sprawa wyglądała zupełnie inaczej. Kredyty frankowe były wypłacane w złotówkach, ale zadłużenie wyrażone było we frankach szwajcarskich i raty również były regulowane we frankach. Jednak to nie wszystko. Kredyt frankowy mógł przybrać postać:

• Kredytu denominowanego i wtedy w umowie kredytowej widniała kwota wyrażona w walucie obcej. Oznaczało to, że w przypadku zmian w kursie waluty, kredytobiorca mógł otrzymać niższą kwotę, niż planował.
• Kredytu indeksowanego. Kredytobiorca wiedział z góry, jaką kwotę otrzyma w złotych, ale była ona przeliczana przez bank zgodnie z obowiązującym kursem franka szwajcarskiego. W harmonogramie spłaty widoczna była wartość wyrażona w walucie, ale rata była spłacana w złotych. Było to niekorzystne dla klienta, który tracił na spreadzie walutowym, czyli różnicy między kursem kupna i kursem sprzedaży.

Skomplikowane, prawda? Przejdźmy zatem dalej.

Kredytów we frankach szwajcarskich były udzielane już w latach 90., ale największą popularnością cieszyły się w pierwszej dekadzie XXI wieku. Wynikało to z następujących czynników:

• Działań samych banków, które promowały sprzedaż tego produktu,
• Korzystnego kursu franka szwajcarskiego w relacji do złotego,
• Wyjątkowo atrakcyjnej stawki LIBOR w stosunku do WIBOR, czyli niskiego oprocentowania,
• Wyższej zdolności kredytowej dla kredytów frankowych.

Porównajmy oprocentowanie kredytów we frankach i kredytów złotowych. Rok 2004: wysokość LIBOR-3M w stosunku rocznym wynosiła 0,26%, podczas gdy WIBOR dla PLN wynosił aż 5,52%. Kurs franka pomiędzy 2004 a 2008 rokiem systematycznie spadał. Na początku wynosił ok. 3 zł, jednak w 2008 roku spadł do ok. 2 zł, nawet niżej. Wszystko to powodowało, że kredyt we frankach szwajcarskich był bardzo korzystny i atrakcyjny. W roku 2008 liczby wciąż przemawiały na korzyść franka szwajcarskiego. Oprocentowanie kredytu we frankach wynosiło ok.4,6%, natomiast kredytu w złotówkach aż 8%! Nie może zatem dziwić fakt, że klienci byli żywo zainteresowani kredytami frankowymi. W samym tylko 2008 roku udzielono kredytów frankowych na łączną kwotę 56 mld zł!

Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Wszystko zależy od tego, kiedy taki kredy został zaciągnięty. Nie da się ukryć, że kredytobiorcy, którzy skorzystali z tej formy kredytu, płacili niższe raty przez jakiś czas. Jednak wielu z nich nie zdawało sobie sprawy z ryzyka walutowego, a nawet jeśli nie spodziewali się, aż takiego wzrostu wartości waluty szwajcarskiej. Przedstawmy historię kursu franka szwajcarskiego:

• 17 lipca 2008 roku kurs CHF spada poniżej 2 zł. Wielu Polaków postanowiło skorzystać z bardzo atrakcyjnej oferty kredytu hipotecznego we frankach.
• Jednak taka sytuacja trwała tylko kilka miesięcy, a kryzys finansowy znaczącą zmienił sytuację na rynku.
• Kurs franka szwajcarskiego doszedł do poziomu 3,3 zł. Chwilowo sytuację uratowała interwencja Szwajcarskiego Banku Narodowego, który 6 września 2011 roku „usztywnił” kurs wobec euro.
• 15 stycznia 2015 roku doszło odblokowania kursu franka i w ciągu jednej sesji kurs franka szwajcarskiego skoczył z 3,55 zł do 4,32 zł, a wydarzenie to jest określane mianem czarnego czwartku. Pewną rekompensatą była ujemna stopa LIBOR. 

Kredyt we frankach był najbardziej opłacalny dla osób, które skorzystały z niego, jak najwcześniej i najdłużej mogły cieszyć się preferencyjnymi warunkami. Klienci, którzy przykładowo podpisali umowę w 2004 r., mogli długo cieszyć się niskim oprocentowaniem i niskim kursem waluty, mimo konieczności opłacania spreadu walutowego. Natomiast w najgorszej sytuacji są Ci klienci, którzy zdecydowali się na kredyt frankowy w 2008 r. i bardzo krótko cieszyli się niskim kursem franka, a po wzroście kursu saldo ich zadłużenia bardzo wzrosło.

Pretensje kredytobiorców wobec banków dotykają wielu kwestii. Zajmijmy się przez chwilę argumentami podnoszonymi przez „frankowców”, które coraz częściej znajdują zrozumienie w sądach. Są to:

• Celowe wprowadzanie w błąd przez pracowników m.in. co do sposobu rozliczania kredytu,
• Naleganie przez pracowników bankowych na zaciąganie kredytu we frankach,
• Odmawianie kredytu złotowego ze względu na rzekomą niską zdolność kredytową,
• Nieinformowanie lub pobieżne informowanie o ryzyku walutowym,
• Korzystanie z niekorzystnego z punktu widzenia klienta kursu franka szwajcarskiego i wysokie spready,
• Stosowanie klauzul abuzywnych w umowach,
• Brak zabezpieczeń przed ryzykiem kursowym,
• Złe szacowanie zdolności kredytowej kredytobiorców.

KNF po uświadomieniu sobie zagrożenia wynikającego z udzielania kredytów frankowych, wydał rekomendacje, które uniemożliwiają zadłużanie się we frankach na starych zasadach. Jednak wciąż jest wiele osób, które spłacają taki kredyt. Na podstawie danych z KNF wiadomo, że w 2020 r. łączna suma zobowiązań z tytułu kredytów frankowych wynosiła ok. 100 mld zł. Na koniec grudnia 2019 roku zgodnie z danymi BIK aktywnych było 451,63 tys. umów. Tendencja jest malejąca. Tylko w ciągu dwóch lat (2017–2019) liczba umów frankowych spadła aż o 13,3%. Liczba frankowiczów wynosiła 786,62 tys. osób.

Przejdźmy teraz do wyjaśnienia bardzo ważnej kwestii związanej z kredytem we frankach, a mianowicie do kredytu frankowego denominowanego do CHF i do kredytu indeksowanego do CHF. Zapewne niewielu klientów zdaje sobie sprawę z różnic i na czym tak naprawdę polegają takie kredyty.

1. Kredyt indeksowany. W tym przypadku wartość zobowiązania oraz wypłata zobowiązania wyrażone są w złotówkach. Na dzień przed wypłatą kredytu zobowiązanie jest przeliczane na walutę, do której kredyt jest indeksowany po jej bieżącym kursie. Na tej podstawie wylicza się raty kapitałowo – odsetkowe. Co to oznacza dla kredytobiorcy? Ten rodzaj kredytu gwarantuje otrzymanie kwoty, o którą się starał. Z drugiej jednak strony taki kredyt oznacza, że zobowiązanie trzeba spłacić we frankach i wzrost kursu waluty oznacza spłatę dużo większej kwoty.
2. Kredyt denominowany. Zobowiązanie w tym przypadku wyrażone jest w walucie obcej, ale wypłata następuje w złotówkach po kursie z dnia wypłaty. Kredytobiorca nie wie zatem, jaką kwotę ostatecznie otrzyma. Jeżeli wartość złotówki w stosunku do franka wzrośnie, to klient otrzyma wyższą kwotę, a jeśli spadnie to niższą. Umowy frankowe dotyczyły głównie kredytów denominowanych.

Na szczęście są rozwiązania, które mogą wspomóc frankowiczów w sporach i negocjacjach z bankami. Wszystko zależy od rodzaju umowy i znajdujących się w niej zapisów. W przypadku kredytów indeksowanych kredytobiorcy mogą dochodzić zwrotu nadpłaconych rat i wnosić o zmniejszenie salda zadłużenia. Jeszcze więcej możliwości mają frankowicze, których kredyty są denominowane do CHF. W tym wypadku istnieje możliwość unieważnienia całej umowy w całości. Coraz więcej sądów przychyla się do wniosków frankowiczów i wydaje wyroki na ich korzyść. Frankowicze mają teraz realne narzędzia, które pomagają im dochodzić sprawiedliwości. Na pewno skończyły się czasy, kiedy bank mogły bezpodstawnie bogacić się kosztem klientów.

Warto jednak podkreślić, że jeżeli jesteś posiadaczem kredytu we frankach, musisz sam zadbać o swój interes i szukać pomocy. Ani państwo, ani banki same z siebie nie wyciągną pomocnej dłoni. Zachęcamy jednak frankowiczów, żeby nie składali broni i walczyli o swoje prawa, wykorzystując dostępne możliwości. Co zatem należy zrobić?

Przede wszystkim skonsultować swoją umowę kredytową w CHF ze specjalistą. Polecamy skontaktować się ze specjalistami kredytowymi z www.kredytwroclaw.pl, którzy przeanalizują umowę i wskażą, które zapisy są abuzywne. Niedozwolone zapisy są podstawą do pozwania banku. Kolejny krok, ale wymagający dużo czasu i cierpliwości, to sprawa w sądzie. Musisz przygotować się na długi marsz i długi, żmudny proces. Bez wątpienia dobrą informacją jest to, że większość spraw wygrywają frankowicze. Szanse na wygraną w sądzie są duże.

Wyrok TSUE jest korzystny dla frankowiczów i może im pomóc w dochodzeniu swoich praw, ale nie oznacza, że wszystkie umowy kredytów we frankach szwajcarskich zostaną automatycznie anulowane. Do unieważnienia umowy kredytowej może dojść, ale dopiero po wniesieniu przez klientów banków sprawy do sądu. Sąd po analizie dokumentów i wysłuchaniu stron może uznać, że mechanizm przewalutowania kredytu jest sprzeczny z prawem i stanowi klauzulę niedozwoloną w umowie. W polskim systemie prawnym sąd nie może po wykreśleniu klauzuli niedozwolonej, wypełnić powstałej w umowie luki innym mechanizmem zaproponowanym przez rząd, bank czy inne podmioty. W konsekwencji przez brak indeksowania do franka kredytu hipotecznego stanie się on pod względem formalnym kredytem złotowym. Czy jest to rozwiązanie korzystne dla klienta? Jak będzie się kształtować wysokość rat spłacanych przez kredytobiorców? Co może zrobić bank? W tej sytuacji bank może unieważnić umowę i zażądać zwrotu pożyczonego kapitału.

Jednak prawnicy podkreślają, że na mocy wyroku TSUE praktyka w przypadku kredytów hipotecznych indeksowanych do CHF będzie inna. Z umowy kredytowej znika mechanizm indeksacji do CHF, a kredyt staje się kredytem złotowym, ale oprocentowanym według wskaźnika LIBOR. Jest ono niższe niż oprocentowanie na podstawie stopy referencyjnej WIBOR(R), wykorzystywanej przy kredytach złotowych. LIBOR to oprocentowanie właściwe dla zobowiązań w walucie szwajcarskiej na rynku międzybankowym, a obecnie na rynku tym występują ujemne stopy procentowe. Bez wątpienia jest to rozwiązanie korzystne dla klienta.

Wyrok TSUE nie spowoduje, że jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki problemy frankowiczów w Polsce się skończą, ale nadaje im pewne prawa dotyczące kształtu ich umowy. Jeżeli masz kredyt hipoteczny we frankach i jest on indeksowany do CHF, to możesz pozwać swój bank, zarzucając mu zastosowanie klauzuli abuzywnej. Sąd w takiej sytuacji może orzec o konieczności usunięcia mechanizmu indeksacyjnego. Nie spowoduje to jednak automatycznej zamiany umowy na umowę kredytu w złotówkach i oprocentowanej według LIBOR. Sąd za każdym razem będzie rozpatrywał sprawę indywidualnie. Tak naprawdę może orzec na dwa sposoby. Umowa kredytowa będzie mogła zostać utrzymana po wykluczeniu z niej mechanizmu indeksacji albo trzeba będzie ją unieważnić. W tym drugim bank może zażądać natychmiastowej spłaty długu. Natomiast Ty będziesz mógł zwrócić się do banku o zwrot wpłaconych do tej pory odsetek, opłat i prowizji.

Na razie nie ma odgórnego, systemowego rozwiązania problemów frankowiczów. W zasadzie wygląda to tak, że możesz wygrać sprawę z bankiem, ale sam musisz o to zadbać. Sam wyrok TSUE jest potencjalnie korzystny dla frankowiczów i może być wykorzystany jako argument w sporach przed sądem. Dobre rozwiązanie dla kredytobiorców to przystąpienie do pozwu zbiorowego. Na pewno w 2021 roku kredytobiorców frankowych, którzy mają umowy kredytowe indeksowane w CHF, będą wnosić do sądów pozwy zbiorowe. Część kredytobiorców będzie jednak szukać sprawiedliwości na własną rękę.

Kredyty we frankach wciąż wywołują mnóstwo emocji. O co jednak chodzi w tej dyskusji, która przetacza się przez całą Polskę? Kredyt we frankach to rodzaj kredytu walutowego, czyli zaciąganego w innej walucie niż złotówka. Dzisiaj nie ma już możliwości zaciągnięcie kredytu hipotecznego we frankach, ale w przeszłości kredyty takie były niezwykle popularne, m.in. za sprawą banków, które zachęcały do korzystania z takiej oferty.

Każdy kredyt walutowy, w tym kredyt we frankach wiąże się z dużym ryzykiem walutowym. W momencie zmiany kursów walutowych może się okazać, że do spłaty jest dużo więcej, niż wynika to z udzielonej kwoty, czy naliczonych odsetek. Dług może wzrosnąć nawet kilkukrotnie. Właśnie w takiej sytuacji znalazło się wiele osób, które zdecydowały się na kredyt we frankach. Mimo że spłacili już wiele rat, ich dług jest wyższy niż na początku.

Banki kusiły przyszłych kredytobiorców niskim oprocentowaniem kredytów frankowych. Średnie oprocentowanie nowych kredytów denominowanych w CHF wynosiło 4,6%, gdy kredyty złotowe miały oprocentowanie ok. 8%. Nic dziwnego, że klienci chętnie sięgali po takie rozwiązanie.

Mniejsze odsetki to niższe raty miesięczne kredytu. Różnice w stosunku do kredytu złotowego wynosiły nawet kilkaset złotych. Wiele osób mogło dzięki temu rozwiązaniu kupić mieszkanie bądź zbudować dom. Przy kredytach frankowych zdolność kredytowa była dużo wyższa. Część banków mimo nowych wytycznych nadzoru finansowego wciąż zachęcała do kredytów walutowych i niechętnie udzielała kredytów w złotych. Czasami bank nie wyrażał zgody na kredyt złotowy, a chętnie udzielał kredytu we frankach. Średnio około 80 na 100 osób wybierało zobowiązanie w tej obcej walucie.

Obecnie na kredyt frankowy mogą liczyć jedynie osoby, które zarabiają w tej walucie. Dotyczy to również kredytów w innych obcych walutach. Taka polityka ma zapobiec problemom, z którymi zmagają się obecnie frankowicze. Ograniczenia związane z udzielaniem kredytów w obcej walucie zostały wprowadzone tzw. Rekomendacją S, wydaną przez Komisję Nadzoru Finansowego. Rekomendacja S narzuca również na banki obowiązek informowania klientów o ryzyku związanym ze spreadem walutowym oraz prezentowania historycznych zestawień kursów.

Mechanizm spłaty kredytu we frankach jest w zasadzie taki sam jak kredytu w złotówkach. Co miesiąc wpłacasz ratę kapitałowo – odsetkową na dedykowane konto bankowe. Rata zależy od kursu waluty, ale dzięki wprowadzeniu ustawy antyspreadowej, możesz ją uiszczać we frankach. Walutę możesz nabyć taniej, chociażby w kantorze internetowym. Jest to korzystne dla klientów, którzy przed tą ustawą spłacali ratę w złotówkach, a następnie bank przewalutowywał ją na franki po niekorzystnym dla klienta kursie. Mimo ustawy antyspreadowej kredytobiorcy wciąż płacą dużo ze względu na wysoki kurs franka. Ustawa tylko częściowo ulżyła frankowiczom.

Jak widzisz, pojawiły się konkretne ułatwienia dla osób, które mają kredyt frankowy. Pierwsze z nich to wspomniana wyżej ustawa antyspreadowa z 2011 roku. Bardzo pomocnym narzędziem w walce z bankami miał też oczywiście wyrok TSUE.

Na podstawie wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w 2019 roku, można unieważnić umowy, które zawierały zasady naliczania kursu franka według sztywno określonych tabel. Jest to duża szansa dla kredytobiorców, żeby pożegnać się z kredytem frankowym.

Jak wspominaliśmy, nie ma systemowych rozwiązań dla frankowiczów. Unieważnienie umowy kredytowej wymaga indywidualnego wyroku sądowego. Musisz się uzbroić w cierpliwość i liczyć się z kosztami postępowania sądowego. Taka sprawa może trwać nawet kilka lat. Wiele osób nie może sobie pozwolić na koszty związane ze sprawą sądową i kilkuletnie procesy, dlatego wciąż spłacają kredyt we frankach na niezbyt korzystnych warunkach.